İki Din Bir Değer: Aziz Mamas (Şammas Baba)“Evliya mı yoksa Aziz mi?”

İki Din Bir Değer: Aziz Mamas (Şammas Baba)“Evliya mı yoksa Aziz mi?”

Hristiyanlarca Aziz Mamas olarak bilinen ve en önemli azizlerden sayılan Aziz Mamas’ın hayatı bir makale ile ortaya kondu.

Müslümanların Şammas Baba olarak bildiği zat, bir aziz mi yoksa evliya mı? Aksaray’ın Mamasın Köyü’ne isim olan Aziz Mamas (Şammas Baba) ve tekkesinin geçmişten günümüze tarihî ve sosyal durumu nedir? Emevilerle bir bağlantısı var mıdır? Neden işkence görmüştür? Yakın zamana kadar kabrinde olan kemikleri ne oldu? Bu ve benzeri pek çok sorunun cevabı bu makalede.
Aksaraylı İlahiyatçı yazar Dr. Mahmut Ulu tarafından araştırılan konu, bilim dünyasının önemli akademik dergilerinden olan TİMAD dergisinde yayımlandı.

İlginç bilgiler ve hatıralar ihtiva eden makale, bu alanda yapılmış en kapsamlı akademik çalışma özelliği taşıyor.

Makalenin sonuç bölümündeki açıklamalar;

Şammas Baba, hem Hıristiyanlarca hem de Müslümanlarca önemli görülen
ve saygı duyulan bir zattır. Bu yönüyle, Hıristiyanlar tarafından aziz,
Müslümanlar tarafından evliya olarak kabul edilmektedir. Şammas Baba’ya
ilişkin elde somut veriler yoktur. Hayatı, büyük oranda söylenti ve efsanevî
anlatılardan ibarettir. Bununla birlikte, hâlihazırda kilise veya tekke formunda
bina olarak sağlam bir yapının varlığı ve yerel halk arasında nesilden nesile
aktarılan sözlü kültür, eldeki en somut veriler olarak mevcudiyetini korumaktadır.
Şammas Baba, Hz. İsa’ya inanan bir kimsedir. Bu yönüyle, bir aziz ya da rahip değil, İsevîdir. Zira dar kapsamlı da olsa anlatı ve ulaşılan verilerin mümkün kıldığı ortak söylemden hâsıl olan kanaate göre, Şammas Baba’nın Hz.
İsa’ya inandığı, onun getirdiği dini tebliğ için mücadele ettiği ve bu mücadelesi
nedeniyle tahkikata uğradığı açıktır. Hatta dönemin putperest Roma yönetimi
onu bu tebliğci yönü nedeniyle öldürmeye çalışmış ve sonuçta işkence ile
öldürmüştür. Bunun yanında o, günümüzde yerel halk tarafından nitelendiği
gibi bir “evliya”, “yatır” ya da “baba” da değildir. Zira yaşadığı dönemde henüz
İslam’ın son hali gelmemiş, dolayısıyla İslam tasavvufunun kavramları olan
evliyalık, ya da bazı sûfîler için kullanılan “baba-dede” kavramı henüz tesis edilmiş değildir. Şammas Baba Türbesi, günümüzde adeta kültürlerin buluştuğu bir mekân
özelliği taşımaktadır. Bu yönüyle tarihsel temellere dayalı bu ortak mekân,
dinsel hoşgörünün yaşandığı en bariz örneklerden biri sayılır. Özellikle yaz
aylarıyla birlikte yoğunluk kazanan turist ziyaretlerinde, Hıristiyan kesimin bu
mekânda ibadet ettikleri ve ayin yaptıkları görülür. Belli zamana hasretmeksizin
senenin tüm zamanlarında Müslümanlar da burada ibadet ve dua etmektedirler.
Kaya oyma asıl mabette Müslümanlar namaz kılarken, Hıristiyanlar da dua
edip, ayinlerini icra etmektedirler.
Şammas Baba Tekkesinin iki amaçla ziyaret edildiği söylenebilir: Bunlardan
ilki manevi amaçlı ziyaret ki burayı ziyaret edenler, Allah’a ibadet etme, kutsal
bildikleri zata karşı dua etme, sevap kazanmak, ruhen rahatlamak, adak vb
kurbanların burada kesilmesi gibi daha ulvî amaçla yapılandır. İkincisi ise daha çok bir beklenti ve dünyevî bir amaç için yapılan ziyarettir ki bir takım rahatsızlıklara şifa aranması, ruhsal hastalıkların tedavi edilmesi isteği, bunlardandır.
Makalenin tamamına aşağıdaki linkten ulaşılabilir.

https://www.timad.com.tr/Content/Makale/9iki-din-bir-deger-aziz-mamas-sammas-babaa.pdf