AK Parti'li Dönmez: TBMM'de 'Yapay Zeka Zirvesi' düzenleyeceğiz

Aliekber METE/ ANKARA, (DHA)- TBMM Yapay Zeka Komisyonu Başkanı Fatih Dönmez, "Türkiye Büyük Millet Meclisi çatısı altında, Sayın Meclis Başkanımızın himayelerinde bir 'Yapay Zeka Zirvesi' düzenlemeyi planlıyoruz" dedi.

TBMM Yapay Zeka Komisyonu, AK Parti Eskişehir Milletvekili Fatih Dönmez başkanlığında toplandı. Toplantının açılışında konuşan Dönmez, "Komisyonumuzun değerli üyelerine şöyle bir bilgiyi paylaşmak istiyorum. Belki Meclis tarihinde de bir ilk olacak, inşallah, Türkiye Büyük Millet Meclisi çatısı altında, Sayın Meclis Başkanımızın himayelerinde 'Yapay Zeka Zirvesi' düzenlemeyi planlıyoruz. Komisyonumuzun görev süresi tamamlanmadan, muhtemelen mayıs ayının ilk yarısında, tüm paydaşların katılacağı, yurt içinden yurt dışından çok değerli misafirlerin olacağı bir zirvemiz olacak" ifadelerini kullandı.

'ERKEN TEŞHİS SÜREÇLERİNİ HIZLANDIRMAYI HEDEFLİYORUZ'

Dönmez'in ardından Sağlık Bakanlığı Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürü Özgür Sezer, komisyon üyelerine sunum yaptı. Sezer, kamuda ilk kez Yapay Zeka ve Yenilikçi Teknolojiler Daire Başkanlığı birimini kurduklarını belirterek, "Biz bu Daire Başkanlığımızda, özellikle erken teşhis süreçlerini hızlandırma, sağlık profesyonellerinin klinik kararlarını destekleme, teşhis, tedavi planlanma ve hastalık yönetimi konusunda hızlı sonuçlar elde etmeyi hedefliyoruz. Daire Başkanlığımızın içinde altı birimimiz bulunuyor: Değerlendirme birimi, Ar-Ge birimi, uygulama birimi, izleme birimi, yenilikçi teknolojiler birimi ve bildiğiniz üzere, 'Neyim Var 'Projemiz vardı, ilk 2021 Kasım ayında devreye almıştık. Daha sonra yenileyerek 2022 Haziran ayında devreye aldığımız, 'Neyim Var Projemizin birimi bulunuyor. Sağlıkta yapay zeka uygulamaları için veri işleme mevzuatımız, Sağlıkta Yapay Zeka Strateji Belgemizin taslak hali ve yapay zeka ürünler ve bu hizmetlere yönelik bir ön onay, ön başvuru gibi bir süreç yürütüyoruz" diye konuştu.

'MEVZUAT KISMINDA SİZDEN DESTEK İSTİYORUZ'

Mamografi Yapay Zeka Projesi ile 40 yaş üzeri kadın hastalarının erken tanı ve teşhis süreçlerini minimum seviyelere indirmek istediklerini kaydeden Sezer, başarı oranının ise yüzde 92 olduğunu söyledi. Sezer, "Neyim Var Projemiz aslında vatandaşların şikayetlerini ve bulgularını girip doğru hekim, doğru branş eşleştirmesi yaparak zamandan kazanç, doğru hekime giderek doğru tedavisini almasını sağladığımız bir proje. Tabii, her geçen gün bu projemizi iyileştirmeye çalışıyoruz, buna farklı komponentler de ekleyeceğiz. 2022 Haziran ayından itibaren son versiyonu halen canlıda bu projemizin. BT Toraks projemizde erken kanser teşhisi üzerine çalışıyoruz. Orada kitle tespit ederek, riskli kitleleri önceden tespit edip inme projemizde olduğu gibi Teleradyoloji Sistemi'yle radyologların önüne tavsiye niteliğinde getirmek istiyoruz. Burada bizim en çok zorlandığımız nokta bunun mevzuatsal kısmı. Mevzuatsal kısmı da şöyle; ben de bir hekimim, 'Yapay zeka bir hekim gibi karar verebilir mi?' 'Hatalı karar verirse ne olur?' 'Yalancı negatiflik olmamalı.' gibi hususlar var. Bu konuda da değerli komisyon üyeleri, sizlerden de destek bekliyoruz. MHRS'de vatandaş davranış modellemesi üzerine çalışıyoruz. Bunu özellikle randevu alıp randevusuna gitmeyen vatandaşlarımız için bir davranış modellemesi yaparak, 'ek hangi branşlarda, nasıl fazla randevu açabiliriz?' üzerine çalışıyoruz. Beyin ölümü üzerine bir çalışmamız var" değerlendirmesinde bulundu.

'ANNE- BEBEK ÖLÜMLERİNİ DÜŞÜRMEYİ HEDEFLİYORUZ'

Ergin yapay zeka ile ilgili yeni projelerinin olduğunu aktararak, "Anne- bebek ölümlerine yönelik risk faktörleri üzerine yapay zekada risk faktörlerini belirleyerek hangi riskli grupların, riskli gebelerin daha potansiyel olduğunu ölçüyoruz. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğümüzün 'Misafir Anne' uygulaması var. Misafir Anne uygulamasında riskli gebeleri doğumdan 3 ay öncesine kadar hastanelerimizde misafir edebiliyoruz. Bizim yüksek riskli tespit ettiklerimizi, üçüncü basamak pediatrik yoğun bakım, yenidoğan yoğun bakım olan merkezlerde öncesinde o annelerimizi misafir ederek anne- bebek ölümlerini düşürmeyi hedefliyoruz. Bunun dışında e-Nabız’a yeni bir özellik getirmeyi planlıyoruz, 'Sağlık asistanı' 'Sağlık koçum' gibi size yönelik, sizin geçmiş hastalıklarınıza özel, size spesifik bir yol gösterici sağlık koçunuzun olduğunu hayal edin. Mesela, kilo artışınız var veya tansiyon verilerinizde problem var, bu yönde sizi yönlendirecek bir sağlık asistanı ve uygulaması çalışması yapıyoruz. Tabii, bunların hepsinde klinik validasyon çalışıyoruz, klinik validasyonda ciddi bir oranın üstüne çıkmadığımız takdirde bunları canlıya almayacağız" dedi.

'TÜRKİYE'DEKİ SAĞLIK İSTEMLERİNİN YÜZDE 48'İ YANLIŞ, YÜZDE 10'U GEREKSİZ'

Ardından Sağlık Bakanlığı Türkiye Sağlık Veri Araştırmaları ve Yapay Zeka Uygulamaları Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Hakkı Muammer Karakaş ise "Sağlık alanında RADİS Projemiz var. Bu proje bize şunu sağlayacak: Yapay zekayı da kullanarak hekimlerin doğru istem yapmasını sağlayacak. Yani hekim BT isterken gerçekten doğru bir istem yapacak ya da doğru bir MR isteyecek fakat bizim Sağlık Bakanlığı adına geçmiş dönemlerde yürüttüğümüz araştırmalarda şu ortaya çıktı. Türkiye'deki istemlerin yüzde 48'i yanlış, yüzde 10'u da gereksiz, dünyada da buna benzer rakamlar hep elde edildi, en ileri ülkelerde ve sistemlerde bile yüzde 10 ila 20 yanlış işlem var. Yani biz yılda 50 milyon MR ve BT çekiyoruz, bunun 5 milyonu gereksiz. Bunları engelleyebilir miyiz? Ve şu gördüğünüz sistemi kurarak biz bunları engelleyeceğiz ve böylece de yılda 1,7 milyar lira tasarruf sağlayacağız sırf bu yazılımı Türkiye’de kullanarak. Dünyanın başka ülkelerinde kullanılmaya başlandı. Ne yapıyor? İşte, doktor diyor ki, 'Ben şunu istiyorum.' Doktorun istemini tartışıyor, bütün hastanın özelliklerini sistem çekiyor, diyor ki, 'Sen bunu istemişsin ama en iyisi şunu istemeliydin.' Hatta bir de oyunlaştırma yapıyor onu istersen sana 9 puan vereceğim, bunu istersen 5 puan vereceğim gibi. Akıllı randevu sistemleri var kullanılan. Bunlar hastanın yaşına, cinsine, geldiği yere ve hatta o sıradaki hava koşullarına bağlı olarak kimin randevuya gelebileceğini, kimin randevuya gelemeyeceğini hesap ediyor" ifadelerini kullandı. Karakaş, Türkiye'de yürütülen GENOM Projesinin devam ettiğini söyleyerek, şöyle devam etti:

"Türk Genomunun dizilenmesi ve nadir hastalıkların bunun üzerinde saptanması. Şimdi, bunlar çok büyük veriler gerektiriyor. Bir insanın bir Genom verisi 1 terabayt tutuyor bu korkunç büyük. Onun için de SAVEM yani Sağlık Veri Merkezlerinin kurulması ya da kurdurulması projesi gündemde çünkü elimizdeki sunucular, imkanlar bir noktada bunları işlemeye yetmiyor. Veri o kadar hızlı büyüyor ki yarının verilerini saklayacak depolama araçları günümüzde üretilmemiş durumda. Bununla ilgili de çalışmalarımız büyük paydaşlarla devam ediyor. TEDAP diye bir projemiz var, bu da şu: Esasında düşünün, o kadar iyi elektronikleşmiş, dijitalize olmuş bir yapıyız ki, Sağlık Bakanlığının bütün operasyonlarını şu kadar bir odada yarı otomatik olarak yürütmek hatta sistemin kendi kendine düzeltmeler yapması hatta biraz önce Komisyon Başkanımızın da bahsettiği o randevu sisteminin çözülebilmesi ve çok daha başka şeylerin çözülmesi mümkün yani çok büyük yön eylem sistemlerinden bahsediyoruz, bunlar üzerine çalışıyoruz." (DHA)

FOTOĞRAFLI