‘Bağırsaklarda bulunan bakteriler kolorektal kanserin erken teşhisinde kullanılabilecek’

İSTANBUL, (DHA)- YEDİTEPE Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden araştırmacıların da arasında bulunduğu bilim insanları, yapay zeka yardımıyla bağırsaklarda bulunan bakterilerin kalın bağırsak kanserinin erken teşhisinde kullanılabileceğini ortaya koyan bir çalışmaya imza attı. Söz konusu araştırma, dünyadaki saygın tıp dergilerinden biri olan Nature Medicine’da (Etki değeri 59.2) yayımlandı. Uzmanlara göre bu çalışma , halk sağlığı açısından son derece önemli sonuçlar taşıyor.

Araştırma; Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı öğretim üyesi Doç. Dr. Bilge Güvenç Tuna, Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Soner Doğan ve danışmanlığını yaptıkları doktora öğrencisi Nazım Arda Keleş’in katkılarıyla gerçekleştirildi. Çalışmada yalnızca Türkiye’den değil; Harvard Üniversitesi, IEO Milano ve mikrobiyom araştırmaları alanında dünyaca tanınan bilim insanları da yer aldı. Araştırma liderlerinden biri, mikrobiyom biliminde öncü kabul edilen Prof. Nicola Segata idi.

Uzmanlara göre, bağırsak florasında bulunan bakteriler yapay zeka yöntemlerinden makine öğrenmesi ile inceleyerek geliştirilen yöntem, sadece bir dışkı örneğiyle kişinin kalın bağırsak kanseri olup olmadığını yüzde 85 doğrulukla tahmin edebiliyor. Bu sayede hastalık, henüz hiçbir belirti göstermeden tespit edilebilecek; bu da tedaviye erken başlamayı mümkün kılacak.

Konuya ilişkin bilgi veren Doç. Dr. Bilge Güvenç Tuna, Kolorektal kanser yani kalın bağırsak kanseri, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de en yaygın ve ölümcül kanser türlerinden biri olarak biliniyor. Ne yazık ki bu hastalık, çoğu zaman ileri evreye ulaşmadan belirti vermiyor. Bu nedenle erken teşhis, hayat kurtarıcı nitelik taşıyor. Ancak kolonoskopi gibi mevcut tarama yöntemleri her zaman yaygın olarak uygulanamıyor ve toplumun geniş kesimleri için erişilebilir değil. Bizim de içinde bulunduğumuz araştırma ekibi, bu soruna son derece umut verici bir çözüm sundu. Bağırsak florasında bulunan bakterileri yapay zeka yöntemlerinden makine öğrenmesi ile inceleyerek geliştirilen yöntem, sadece bir dışkı örneğiyle kişinin kalın bağırsak kanseri olup olmadığını yüzde 85 doğrulukla tahmin edebiliyor. Bu sayede hastalık, henüz hiçbir belirti göstermeden tespit edilebilecek; bu da tedaviye erken başlamayı mümkün kılacak” diye konuştu.

‘BAĞIRSAK BAKTERİLERİ KANSERİN BELİRTEÇİ OLABİLİR’

Araştırmacılar, 10 farklı ülkeden kolorektal kanser hastaları, kanser öncesi lezyon taşıyıcı hastalar ve sağlıklı bireyden oluşan 3 bin 741 kişinin mikrobiyom verilerini analiz etti.

Araştırma sonucunda şu bulgular elde edildi:

“Bağırsakta daha önce bilinmeyen 19 yeni bakteri türü keşfedildi.

“Bazı bakteri türlerinin yalnızca ileri evre kanser hastalarının bağırsaklarında bulunduğu belirlendi.

“Tümörün bağırsakta nerede oluştuğu (sağ ya da sol taraf) ile ağızdan gelen bakterilerin varlığı arasında ilişki tespit edildi.

“Özellikle Fusobacterium nucleatum adlı bakterinin bazı alt türlerinin, kanser oluşumuyla doğrudan bağlantılı olduğu ortaya kondu.”

Uzmanlara göre; bu bulgular yalnızca kanserin erken teşhisinde değil, aynı zamanda kişiye özel tedavi yöntemlerinin geliştirilmesinde de önemli rol oynayabilir. Araştırmanın yazarlarından Doç. Dr. Bilge Güvenç Tuna, bu çalışmanın mikrobiyota bazlı testlerin geliştirilmesine zemin hazırladığını söyledi. Uzmanlar, bu testlerin ileride, toplum genelinde yaygın şekilde uygulanabilecek kanser tarama programlarının bir parçası haline gelebileceğini ve bu yöntemin rutin sağlık kontrollerine entegre edilmesiyle her yıl binlerce insanın hayatının, erken teşhis sayesinde kurtarılabileceğini ifade ediyor. Uzmanlara göre bu yönüyle çalışma, yalnızca bilimsel değil, toplumsal fayda açısından da büyük önem taşıyor.

NATURE MEDİCİNE’DA TÜRKİYE’DEN 21. YAYIN

Yeditepe Üniversitesi tarafından yapılan yazılı açıklamada şu bilgilere yer verildi:

“Çalışmanın bir diğer dikkat çekici yönü ise yayımlandığı platform. Nature Medicine, tıp alanında dünyanın en saygın bilimsel dergilerinden biri. Bugüne kadar Türkiye adresli yalnızca 20 makale bu dergide yayımlandı. Yeditepe Üniversitesi'nin katkı sunduğu bu araştırma, 21. yayın olarak kayıtlara geçti. Yeditepe Üniversitesi yönetimi, bu önemli başarıyı kamuoyuyla paylaşarak, uluslararası bilim camiasına katkı sağlayan tüm araştırmaları desteklemeye devam edeceğini duyurdu.”