Dicle Nehri’nde balık ölümleri; profesörden ‘can suyu’ uyarısı

Selim KAYA- Özcan ARGİN/DİYARBAKIR, (DHA)- DİYARBAKIR’da, Dicle Nehri kıyısında ve yüzeyinde çok sayıda ölü balık tespit edildi. Dicle Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Tarık Çiçek, “Havanın ısınmasıyla beraber sudaki canlıların da oksijen ihtiyacı da artıyor. Nehirde var olan kirliliğin de çözülmesi için oksijene ihtiyaç var. Dolayısıyla nisan ve mayıs aylarında biz toplu balık ölümlerini görmekteyiz. Dicle Nehri üzerinde kurulan barajların su tutmasıyla beraber nehir yatağına verilen su miktarının düşmesi de bu süreçte oldukça etkili bir durumdur. Bunun için belli aralıklarla nehir yatağına can suyunun verilmesi, nehir yatağının kirletilmemesi gerekiyor” dedi.

Diyarbakır’dan da geçen Dicle Nehri kıyısında ve yüzeyinde çok sayıda ölü balık tespit edildi. Balıklar numuneleri alınarak incelemeye götürüldü. Dicle Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Tarık Çiçek, bölgede toplu balık ölümlerinin genelde nisan ve mayıs aylarında gerçekleştiğini belirterek, sebep olarak da su seviyesinin düşmesi ve nehir yatağındaki kirliliğin en önemli etkenler olduğunu söyledi. Çiçek, kış aylarında etkili yağışların gerçekleşmediğini ifade ederek, “Dolayısıyla, yapısı itibariyle su durağanlaşıyor ve orada bir kirlilik birikimi oluyor. Havanın ısınmasıyla beraber sudaki canlıların da oksijen ihtiyacı da artıyor. Bir de nehirde var olan kirliliğin de çözülmesi için oksijene ihtiyaç var. Dolayısıyla nisan ve mayıs aylarında biz toplu balık ölümlerini görmekteyiz. Bir de sulama amaçlı olarak Dicle Nehri üzerinde kurulan barajların su tutmasıyla beraber nehir yatağına verilen su miktarının düşmesi de bu süreçte oldukça etkili bir durumdur” diye konuştu.

‘BELİRLİ ARALIKLARLA CAN SUYU VERİLMELİ’

Çözüm için nehir yatağına belirli aralıklarla can suyu verilmesi gerektiğini söyleyen Dr. Çiçek, “Ayrıca, vatandaşların bu konu hakkında bilinçlenmesi lazım. Özellikle evde kullanılan su miktarının azaltılması, nehir yatağının kirletilmemesi, evsel olarak, tarımsal olarak, gerekli önlemleri alınması gerekiyor. Nehir kenarında gezinti yaparken, piknik yaparken çöplerini nehir yatağına atmamaları gerekiyor. Burada esas olan şey evsel atıklar, tarımsal atıklar, gübre suları, ilaçlı sular nehir yatağına karışıyor. Sonuçta bunlar nehir tabanında birikiyor. Kış aylarında niye balık ölümleri olmuyor? Çünkü kış aylarında canlılar daha az aktif. Canlılar bir nevi dinlenmede, uyku halinde. Ama havaların ısınmasıyla beraber canlıların aktiviteleri artıyor. Dolayısıyla oksijene olan ihtiyaçları artıyor. Bir de nehir yatağında var olan kirlilik, kış aylarında yağmayan yeterli yağışlar nedeniyle süpürülmediği için bu oluyor” ifadelerini kullandı.

Yaklaşık 35 yıldır balıkçılık yaparak geçimini sağlayan Veysi Bozyıl da 1990’lı yıllara kadar Dicle Nehri’nin suyunun berrak olduğunu ve dışarıdan bakıldığında suyun dibindeki çakıl taşlarını görebildiğini dile getirerek, şöyle konuştu:

“3 ay süren bir yasak süreci var. Biz de bu yasaklara uyuyoruz. Ciddi bir şekilde balık ölümleri var. Diyarbakır’dan Cizre’ye kadar olan güzergah üzerinde kurulan fabrikaların atık suları da Dicle Nehri’ne dökülüyor. Acaba bunlar ne kadar denetleniyor, arıtma yapılıyor mu? Bu şekilde bir çalışma olursa Dicle Nehri için iyi olur.” (DHA)

FOTOĞRAFLI