İstanbul - ODTÜ’nün okyanus derinliklerinde yaşam izlerini inceleyen projesi TEKNOFEST'te tanıtıldı

İrem Çağla ZİNCİRLİ-Ataberk KURT/İSTANBUL, (DHA)- ORTA Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Deniz Bilimleri Enstitüsü doktora öğrencileri tarafından yürütülen ve Avrupa Araştırma Konseyi (ERC) tarafından desteklenen Deep Trace projesi, TEKNOFEST'te tanıtıldı. Okyanusların derinliklerini inceleyerek Jüpiter ve Satürn’ün Enceladus uydularındaki olası yaşam izlerini anlamaya yönelik çalışmalar yapılan projede araştırmacılar, okyanusun 2 bin 500 metre derinliğinde yaşamın kaynağını anlamak amacıyla çeşitli yöntemler geliştiriyor.

Projede, denizel parçacık ve nano parçacıkların kimyasal bileşimi üzerine yeni yöntemler geliştiriliyor. Deep Trace kapsamında Pasifik Okyanusu’ndaki hidrotermal bacalara saha çalışmaları düzenleniyor. Bu bölgelerden alınan örnekler, uzaydaki benzer koşulların daha iyi anlaşılması için inceleniyor. Proje ayrıca lisans, yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin araştırmalara katılımını içeriyor. ‘Deep Trace’ (Derin İz) adı, hem okyanusların hem de uzayın derinliklerinde yaşamın izini sürme amacını ifade ediyor.

TEKNOFEST’te proje hakkında bilgi veren ODTÜ Rektörü Prof. Dr. Ahmet Yozgatlıgil, “Dünyada hala keşfedilmemiş birçok nokta bulunuyor. Bunlardan biri de okyanusların derinlikleri. Okyanusların derinlikleri, uzaydaki yaşamın kökenini anlamak için büyük önem taşıyor. Çünkü okyanusların 2 bin 500–3 bin metre derinliklerinden elde edilecek veriler, kainatı anlamamıza ışık tutacak” dedi.

OKYANUSUN 2 BİN 500 METRE DERİNLİĞİNDE YAŞAM ARANIYOR

Prof. Dr. Yozgatlıgil, “Bu kapsamda ODTÜ, Avrupa Araştırma Konseyi tarafından desteklenen bir proje yürütüyor. Proje çerçevesinde araştırmacılar, okyanusun 2 bin 500 metre derinliğinde yaşamın kaynağını anlamak amacıyla çeşitli yöntemler geliştiriyor. Bu derinliklerden alınan örnekler, Jüpiter’in bazı uydularında dünyadakine benzer okyanusların bulunmasının ardından yapılacak araştırmalara yön verecek. Bilim insanları bu çalışmalar sayesinde, bu uydularda yaşam izlerine rastlanıp rastlanamayacağını ortaya koymayı hedefliyor” diye konuştu.

ÖĞRENCİLER PASİFİK OKYANUSUNDA 2 BİN 500 METRE DERİNLİĞİNE İNDİ

Prof. Dr. Yozgatlıgil, “Proje kapsamında ODTÜ’nün Deniz Bilimleri Enstitüsü’nden öğretim üyeleri ile yüksek lisans ve doktora öğrencileri Pasifik Okyanusu’na giderek bir ay boyunca her gün denizaltıyla 2 bin 500 metre derinliğe indi. Robotik kodlarla su, bitki ve hayvan örnekleri toplayarak bunları ayrıntılı biçimde analiz ettiler. Bu incelemeler, insan ayağı değmemiş bölgelerde yaşamın temelinde hangi minerallerin ve maddelerin rol oynadığını anlamak açısından kritik veriler sağladı. Eğer bu mineraller ve maddeler Jüpiter’in uydularında da gözlenirse, dünyadakine benzer bir yaşamın oralarda da var olabileceği düşünülüyor” ifadelerini kullandı.

‘ARAŞTIRMA UZAY GÖREVLERİ İÇİN ÖNEMLİ BİR TEMEL OLUŞTURUYOR’

Prof. Dr. Yozgatlıgil, “Bu araştırmalar, uzay görevleri için de önemli bir temel oluşturuyor. Çünkü Jüpiter’in uydularında kilometrelerce kalın buz tabakasının altında yer alan okyanuslara inip oradaki sıcak su kaynaklarında yaşam aramak, son derece zorlu koşullarda çalışmayı gerektiriyor. Dünyadaki okyanusların derinliklerinde geliştirilen ileri teknoloji ve yöntemler, bu zorlu uzay görevleri için kritik bir hazırlık anlamı taşıyor. Türkiye’nin iki astronotu ile yürüttüğü uzay misyonları kadar, ODTÜ’nün okyanusun iki buçuk kilometre derinliğinde gerçekleştirdiği bu araştırma da büyük önem taşıyor. ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü’nden akademisyenler ve öğrenciler, bu deneyimi ODTÜ markasıyla yaşadı” dedi.