Kübra SONKAYA - Fırat ALKIZ/ İSTANBUL, (DHA)- Bahçelievler İstanbul Ticaret Odası Bilim ve Sanat Merkezi öğrencileri Yağmur Öztemel, İrem Çelik ve danışman öğretmen Merve Hilal Demirkan Şavklıyıldız, geliştirdikleri proje ile Teknofest Tübitak 2204-C Kutup Araştırma Projeleri Yarışması Canlı Bilimleri Kategorisi'nde Türkiye Birincisi oldu. Ödülünü Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'dan alan Kristal Toprak Takımı, 2 yıl üzerinde çalıştıkları proje ile Kutuplar'da faaliyet gösteren bilim insanlarının, günlük kalori ihtiyacını belirleyerek besin listesi oluşturan bir yazılım geliştirdi. Biyokompozit Termos Çanta Tasarımı sayesinde, besin listesinde yer alan yiyecekleri eksi 60 dereceye kadar muhafaza etmeyi başardılar. Danışman öğretmen Merve Hilal Demirkan Şavklıyıldız "Kutup sahasına giden daha doğrusu araştırmacılarla röportajlar yapmaya başladık. Orada karşılaştıkları sorunlar nelerdi, acaba biz nelere çözüm bulup onlara daha faydalı olabiliriz diye düşünmeye başladık. Ve yaptığımız araştırmalar, röportajlar sonucunda şu an ödül alan projemizin temelini atmış olduk" dedi
‘NELERE ÇÖZÜM BULUP FAYDALI OLABİLİRİZ DİYE DÜŞÜNMEYE BAŞLADIK’
Danışman öğretmen Merve Hilal Demirkan Şavklıyıldız, projenin çıkış sürecini, “Kutuplar aslında ülkemizin bir süredir ilgilendiği, orada üstler kurduğu ve diğer ülkelerle birlikte söz sahibi olmak istediği, yaptığımız araştırmalarla, bir alan. Öğrencilerle de TÜBİTAK araştırma Yarışmaları Projesi üzerinde araştırmalar yaparken, onların ilgisi doğrultusunda biraz daha kutup alanına yönelmeye başladık. Türkiye Kutuplar’da neler yapıyor, hangi araştırmaları yapıyor, burada bir üssümüz var mı, diğer ülkeler neler yapıyor ve neden aslında Kutup araştırmaları bizim için bu denli önemli diye. Buradan aslında çıktık, çıkış noktamız burası oldu. Akabinde çalışma ile ilgili neler yapabiliriz diye düşündük ve Kutup araştırmaları, Kutup sahasına giden daha doğrusu araştırmacılarla röportajlar yapmaya başladık. Orada karşılaştıkları sorunlar nelerdi, acaba biz nelere çözüm bulup onlara daha faydalı olabiliriz diye düşünmeye başladık. Ve yaptığımız araştırmalar, röportajlar sonucunda şu an ödül alan projemizin temelini atmış olduk. Ve bu alanda çalışmaya başladık." ifadeleriyle anlattı.
‘ÖDÜLÜ CUMHURBAŞKANI’MIZDAN ALDIK’
Öğretmen Şavklıyıldız, projenin 2 yılda ortaya çıktığını belirterek, “Araştırma sürecimiz zaten çok uzun bir süreçti. İlk sene öğrencilerin biraz daha bilimsel araştırma yöntemlerini öğrenme odaklı çalışmalar yaptık. Literatür nasıl taranmalı, anahtar kelimeler nasıl bulunmalı. Aslında bir yüksek lisans öğrencisi gibi diyebiliriz. Bu şekilde literatürü taramak, var olan neler var, biz onlara ne katabiliriz, inovatif bir bakış açısıyla nasıl bakabiliriz? İlk sene biraz bunun üzerinde çalıştık. Sonraki sene, elimizdeki malzemelerle neler yapabiliriz diye düşündük. Kutup araştırmacıları için bir şey düşünüyoruz, ısı yalıtımı sağlayacak bir şey olsun istiyoruz. Bunun için yalıtım da neler kullanılabilir, bunları araştırmaya başladık. Tabii ki süreçte yapılanmaya başladıkça proje, bazı analiz ihtiyaçlarımız olmaya başladı. Üniversitelerle iletişime geçtik, firmalarla iletişime geçtik ve yaptığımız numuneleri test ettirebilmek için bazılarından olumlu bazılarından olumsuz dönüşler aldık. Olumlu dönüşler aldıklarımızla birlikte aslında yaptırmak istediğimiz analizleri BİLSEM desteğiyle de yaptırmaya başladık ve ürünü bu şekilde nihai olarak tamamladık ve TEKNOFEST’e yetiştirdik. Zaten sonra da süreç TEKNOFEST ile ilerledi, TEKNOFEST üzerinden başvurular yaptık, değerlendirme süreçlerine girdik ve ödülü de Cumhurbaşkanı’mızdan aldık" dedi.
‘BU MALZEMELERİ KULLANMA SEBEBİMİZ TÜRKİYE’DE ÇÖP OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ’
Lise öğrencisi İrem Çelik, "Biz öncelikle bir yazılım oluşturduk. JAVA üzerinden yazdığımız bir yazılım kullandık. Bu yazılımda saha araştırmacısının bir günlük tüketmesi gereken kalori miktarını, boy, kilo, cinsiyet gibi endekslere göre hesaplıyorduk. Ayrıca bir kişinin, soğuk bir ortamda tüketmesi gereken kalori miktarının, normal ortama göre 2 bin kalori daha fazla olduğunu öğrendik. Ve bu yüzden uygulamaya da bu hesaplamayı ekledik. Ardından uygulamayla kalori miktarımızı hesapladığımızda; bu kalori miktarına uygun olarak porsiyonlarımızı veren bir besin listesi çıkarıyordu bize. Daha sonrasında kişinin, vejetaryen, vegan veya herhangi bir besine alerjisi olması gibi durumlara karşı, besin listesine düzenleme butonu koyduk. Ve kişinin, oradan istediği besini çıkarıp miktarını değiştirebilme gibi seçenekleri olabiliyordu. Arkasından bu yazılımla beraber çalışan bir termos çantamız var. Kaz tüyü ve ayçiçeği saplarını kullandık. Bu malzemeleri kullanma sebebimiz de: ayçiçeği sapları Türkiye’de genelde çöp olarak değerlendiriliyordu ve kas tüyleri de aynı şekilde, ya tekstilde kullanılırdı ya da çöp olarak değerlendiriliyordu. Biz de bu malzemelere hayat vermeye karar verdik" ifadelerini kullandı.
'EKSİ 16 DERECEDE 145 DAKİKA BOYUNCA TEST ETME İMKANI BULDUK'
Yağmur Öztemel ise, yapay bir kutup ortamı oluşturarak ürünü test ettiklerini belirterek, "Öncelikle biz yaptığımız biyokompozitin içinde kaz tüyü ve ay çiçeği saplarından yararlandık. Daha sonrasında doğal bağlayıcıya bağladık ve bunu da üç deneme sonucunda elde ettik. Aslında ilk denememiz, ikinci denememiz, daha sonrasında yaptığımız üçüncü denemeyi de çantamızın içinde kullandık. Çantamızın içine aynı zamanda yiyeceklerin ısısını istediğimiz dereceye getirmesi için bir rezistans sistemi kurduk. Bu rezistans ve enerjisini güneş piline bağladık. Ve aynı zamanda bir lipopille destekledik. Bu şekilde bir çanta oluşturduk. Biz kutup araştırmacılar için tasarladık bu çantayı, -60 derecelere kadar dayanabilme özelliğinden sahip. İçine koyduğumuz yiyeceğin de donmasını önleyecek şekilde tasarlandı ama günlük zamanda, istediğimizde, kişi yanına aldığı yiyeceği istediği sıcaklığa kadar getirebiliyor. Bu şekilde avantajları var. -60 dereceler çok ciddi santigratlar diyebilirim. Biz de bunun için elimizde olan imkanlarla yapay bir kutup ortamı oluşturduk. -16 derecede 145 dakika boyunca, yani yaklaşık olarak saha araştırmacılarının dışarıda bulundukları süre boyunca, test etme imkanı bulduk. 5.5 derecelik bir sıcaklık kaybı gözlemledik. Bunu geliştirmek için elimizden geleni yapıyoruz fakat rezistans sistemi döşedikten sonra da daha fazla ısı kaybetmemeye hedefliyoruz" diye konuştu. (DHA)
