Kızılırmak'ın rengine 'Fadlum' etkisi

Eraydın AYTEKİN-Hüsnü Ümit AVCI/SİVAS, (DHA)-SİVAS'ta Kızıldağ'ın eteklerinden doğan Kızılırmak Nehri bahar aylarında renk değiştirirken, kızıllığına en çok katkıyı Fadlum Irmağı sağlıyor. Fadlum Irmağı'ndan nehre jips toprak taşınırken, oluşan renk katılımı dronla görüntülendi.

Türkiye'de Sivas sınırlarından doğup, Karadeniz'e dökülen ve 1355 kilometre ile Türkiye'nin en uzun nehri olan Kızılırmak özellikle bahar aylarında kar erimesi ve yağmurların etkisi ile kızıllığa bürünüyor. Taşıdığı toprak nedeni ile bu görüntüyü alan nehrin kızıllığına en çok katkıyı kent merkezinde birleşen kollarından Fadlum Irmağı sağlıyor. Fadlum Irmağı'ndan gelen jips toprak taşınımı, kırmızı haliyle Cumhuriyet Üniversitesi yerleşkesi yakınında Kızılırmak'a katılıyor. Dronla da görüntülenen renk katılımı dikkat çekiyor.

ANA ETKEN JİPS KAYAÇLAR

Sivas Cumhuriyet Üniversitesi (SCÜ) Eğitim Fakültesi Coğrafya Eğitimi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Fatih Kartal, "Bu jeoloji ile ilgili bir durumdur. Mekanların jeolojisi ciddi boyutta ortamları etkileyen bir unsurdur. Bu yüzden özellikle Kızılırmak sahasını incelediğimizde, burası jips ve demir minerallerinin yoğun olduğu bir sahadır. Araştırıldığı zaman çok net olarak görülecek ki jipsin ana etken maddesi kalsiyum sülfattır. Kalsiyum sülfat kısmi olarak bakıldığı zaman, çözüldüğünde, kırmızı rengi alır. Jipsin yoğun olduğu sahalar, kırmızı renkli topraklar olarak bilinir. İşte bu toprakların dönemsel yağışlarla birlikte özellikle bu Kızılırmak Havzası'na dereler vasıtasıyla taşınmasıyla suyun kırmızı hali almasına sebep oluyor. Bu sahadaki en önemli rengi veren unsur jips kayacıdır. Jipsin dışında Sivas, Malatya ile birlikte demir cevherinin Türkiye'de yüzde 80'ine sahip olan bir ildir. Bu açıdan sahada demir minareli de çok olduğu için yağışla birlikte oksidasyona uğrayarak demir paslanır. Pasın rengi de kırmızıdır ve özellikle Fadlum civarında yoğun olması ırmağın daha da kırmızı olmasına neden oluyor" dedi.

EROZYON UYARISI

Suyla giden toprağın erozyona uğradığını anlatan Dr. Fatih Kartal, "Toprak taşınımı, erozyon; kurak ve yarı kurak bölgeler için bir tehlikedir. Bunların yağmur ve yağışlarla göl ve barajlara taşınması, baraj ve göllerin ömrünü kısaltmaktadır. Ekolojik dengenin bozulmasında da büyük bir etken olmaktadır" diye konuştu. (DHA)

FOTOĞRAFLI