Selanik göçmenlerinden, mezarlıktan yol geçecek endişesi

Mehmet ÇINAR/ANTALYA, (DHA)- ANTALYA Büyükşehir Belediyesi hizmet binası yanındaki Andızlı Mezarlığı'nda, üzerinde çok sayıda Selanik göçmenine ait mezarın bulunduğu alanda yol çalışması başlatılmasına aileler tepki gösterdi. 7-8 mezarın yolun içinde kaldığını, ancak herhangi bir yıkım olmayacağını belirten belediye yetkilileri, yol çalışmasını mezarları etkilemeyecek şekilde yeniden düzenlediklerini kaydetti.

Antalya Büyükşehir Belediyesi, Kurtuluş Savaşı sonrasında Antalya'daki Rumlarla Selanik'teki Türkler arasındaki mübadeleyle 1924 yılında kente gelen ve 'Selanik mübadilleri' veya 'Selanik muhacirleri' olarak bilinen ailelerin büyüklerine ait Andızlı Mezarlığı'ndaki mezarların olduğu alanda yol yapım çalışması başlattı. İmar planında 12 metrelik yol gözüken alanda 2005 ve 2018 yıllarında belediyenin girişimleri, Selanik mübadillerinin tepkisi nedeniyle durdurulmuştu. Geçen günlerde yol yapım çalışmasının yeniden başlatılması üzerine Selanik göçmenleri büyüklerine ait 100'den fazla mezarın yok edileceğini belirterek, tepki gösterdi. Şu ana kadar 10'un üzerinde mezarın kaldırılması yönünde ailelere belediye tarafından tebligat gönderildiği de açıklandı.

'MEZARLIKTA DA MI RAHAT YOK'

Mimar Şeyda Güvenç Duran, Antalya Büyükşehir Belediyesi'nin imar planında Andızlı Mezarlığı içinden 12 metrelik yol geçirildiğini belirterek, "Yaklaşık 20 yıl önce bu uygulamayı yapmaya kalkışmışlar, mezarlarımızı işaretlemişlerdi. Bu yol Büyükşehir Belediyesi'nin güneyinden başlıyor, ağaçlı alandan güneyindeki ilkokula doğru gidiyor. Biz o zaman Büyükşehir Belediyesi'ne mübadiller olarak itirazımızı yapmıştık ve uygulamayı durdurmuşlardı. 2018 yılında tekrar şeritler çekilmişti. O zaman da dilekçeler oluşturup belediyeye vermiş ve uygulamayı yine durdurmuşlardı. Aslında o zaman çok söylemiştik, 'Plan tadilatı yapılsın, bu yolu buradan kaldırın' diye. Çünkü mezarlıktan niye yol geçsin? Bayramda hiçbir şey yoktu. Bu sefer birden yol açılmış. Ama bir de yeni çukur var. Onun neden yapıldığını bilmiyoruz. 13 kadar mezar işaretlenmiş, kaldırılacak ve 'tebligat gönderdik' diyorlar. Biz de çok huzursuzuz. Yolun devamı açıldığı anda büyüklerimizin 100'den fazla mezarı gidecek. Bunlar mübadele mezarları, zaten Selanik'ten buraya göç etmişler. Mezarlıkta da mı rahat yok" dedi.

'MEZARLARIMIZ KÖMÜRLE İŞARETLENMİŞTİ'

Yol yapım çalışması başlatılan alanın Selanik mübadillerinin gömülü olduğu kısımlar olduğunu söyleyen Duran, "İlk yurtlarından ayrılıp, büyüklerinin mezarlarını orada bırakarak geldikleri vatan topraklarında gömüldükleri alandan yeniden mi göç ettirilecekler? Halbuki 4 yıl önce babaannemin doğduğu köy olan Selanik yakınlarındaki Gargara'da 201 naaş kazı çalışmasında açığa çıkarılmış, ısrarlı takibimiz üzerine 10 ay sonra nakli kubur ile yeniden mezarlarına kavuşmuşlardı. Tüm bu süreçte belediye başkanı tarafından bilgilendirilmiştik. Antalya'da ise bu üçüncü girişimde hızlıca yolu açtılar. İlkinde 20 yıl önce saygısızca mezarlarımız kömürle işaretlenmişti, büyük bir kalabalıkla büyükşehir belediyesini ziyaretimiz sonrası girişim engellenmişti" diye konuştu.

İkinci girişimin 2018 yılında yine bir arife günü mezarlık ziyaretine gittiklerinde kırmızı beyaz şerit çekildiğinde öğrendiklerini anlatan Duran, "Toplu dilekçe sunduktan sonra bertaraf ettiğimizi düşünmüştük. Üçüncüsü o kadar hızlı oldu ve hafta sonuna denk geldi ki hiçbir şey yapamadık. Henüz ailemden yola giden kabir yok, fakat mübadillerin, ilki Lozan Antlaşması ile ikincisi de kamu yararı olduğunu düşünmediğim şekilde Antalya Büyükşehir Belediyesi'nin imar planındaki 12 metrelik yolu uygulama ısrarı sonucunda zorunlu göçe mecbur kılınmasını kabul etmiyorum."

‘ÜÇ KUŞAK ORADA YATIYOR’

Selanik mübadili Ünsunay Apa (68), 20 yıl önce ilk kez anne-babası ve büyüklerinin bulunduğu mezarların kaldırılması için teşebbüste bulunulduğunu belirterek, "Andızlı Mezarlığı'nın arka tarafı benim sülalemin yattığı yer. Sadece bir iki mezar değil, üç kuşak orada yatıyor. O dönem belediyeye Selanik mübadilleri toplu olarak gittik ve denildi ki 'Bir daha buraya dokunulmayacak' ve bunu yaparken de mezarlarımızı kırmızı kırmızı boyayla işaretlemişlerdi. Onu iptal ettik. Bu bayramda mezarlık ziyaretimizde herhangi olay yoktu. Ama cumartesi günü bir kuzenim tarafından mezarlığa gidildiğini öğrendiğimizde bir yol çalışması ve mezarlığın duvarının yıkıldığını gördük" dedi.

'HİÇ BİLGİ VERİLMEDİ’

Bu yol çalışması devam ederse birçok mezarın perişan olacağını kaydeden Apa, "Bize hiç bilgi verilmedi. Bazılarına da bildirim gitmiş. Selanik muhacirlerinin yattığı tarafa doğru hiçbir bildirim gelmedi. Biz çünkü kendi aramızda da iki gündür yazışıyoruz. Bir bildirim gelen olmadı. Bizim atalarımız 4 Mart 1924'te mübadele olarak gelmişler Selanik'ten. Karşılıklı Antalya'daki Yunanlılarla Selanik'teki Türkler mübadele edilmiş. Ve biz geçen yıl 100'üncü, bu yıl 101'inci yılını Cumhuriyet alanında kutladık, marinaya inip karanfillerimizi bıraktık. Yani geldiğimiz yeri bilerek atalarımıza da saygı göstermek istiyoruz. Ama ne yazık ki karşılığında saygı da görmüyoruz" diye konuştu.

YOL, PARK VE SİTE YAPILIYOR

Öte yandan belediye yetkilileri, Büyükşehir Belediyesi'nin güney kısmına denk gelen bölgede duvarları yıkılan, yeni yol ve inşa çalışmaları başlatılan alanın yanında açılan büyük çukurluk alanda bir site inşaatı olduğunu açıkladı. Yol yapım çalışmalarından mezarların etkileneceğini ve kaldırılması yönünde bazılarına tebligatların yapıldığı ve belediye ait bu alanda park yapılacağı da ifade edildi.

7-8 MEZAR YOLUN İÇİNDE KALIYOR

Mezarlıklar Şube Müdürlüğü'nün bağlı olduğu Sağlık İşleri Dairesi Başkanı Ramazan Akalın, 2010 yılının 9'uncu ayında mecliste bir karar geçtiğini belirterek, “Buraya 539 nolu sokak açılıyor ve imar paftasına işleniyor. O dönemde bazı mezarlar götürülüyor, 2018'de olan bir olay bu. Şimdi mevzuat gereği bu yol imar paftasına işlendiği için 2022'de planlaması yapılıyor. Ancak 7-8 mezar yolun içinde kalıyor. Ayak uçlarından falan, tamamını içermiyor ama. Biz şöyle yapacağız, 7 metre yol, bir tarafına 1-3 metrelik kaldırım, diğer tarafına istinat duvarı çekeceğiz. Şu an mezar taşımak, alıp bir yere götürmek, kaldırmak gibi bir durumumuz yok" diye konuştu. (DHA)

FOTOĞRAFLI