TBMM Genel Kurulu'nda 'bütçe' maratonu

Ayça YASLI/ ANKARA, (DHA)- TÜRKİYE Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu, İçişleri, Çalışma ve Sosyal Güvenlik ile Tarım ve Orman Bakanlığı ve bağlı kurum ve kuruluşlarının bütçelerini görüşmek üzere Meclis Başkanvekili Bekir Bozdağ başkanlığında toplandı.

TBMM Genel Kurulu, İçişleri Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Tarım ve Orman Bakanlığı ile bağlı kurum ve kuruluşlarının bütçelerini görüşmek üzere Meclis Başkanvekili Bekir Bozdağ başkanlığında toplandı. Bakanlığının bütçe sunumu için Genel Kurul'a hitap eden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, tüm ülkelerin çalışma hayatında dijitalleşme ve yapay zekanın getirdiği yenilikleri deneyimlediğini ve sosyal güvenlik sistemlerinin de buna uyum sağlama çabası içerisinde olduğunu belirterek, "Birçok ülke; yaşlanan nüfus, artan sağlık maliyetleri ve ekonomik belirsizliklerle mücadele ederken, sosyal güvenlik sistemlerini daha sürdürülebilir ve kapsayıcı hale getirmek için reformlar gerçekleştirmektedir. Bu küresel tablo, Türkiye’nin de çalışma hayatını ve sosyal güvenlik sistemini yeniden tasarlama, geleceğin iş gücünü bu yeni dünyaya hazırlama gerekliliğini açıkça ortaya koymaktadır. Bakanlık olarak bizler de bu değişimlerin gerisinde kalmadan, bu dönüşümlerin öncüsü olmayı hedefliyoruz" ifadelerini kullandı.

'İSTİHDAM BAZI İLLERİMİZDE DEPREM ÖNCESİNDE SEVİYELERİN ÜZERİNE ÇIKMIŞTIR'

Bakanlığın deprem bölgesine yönelik yaptığı çalışmalar hakkında bilgi veren Bakan Işıkhan, "Kısaca hatırlatmak gerekirse, toplamda 21 milyar lirayı aşan bir bütçe ile çalışanlarımızın işlerini kaybetmemesi adına 'Kısa Çalışma Ödeneği’ni; kısa çalışmadan veya işsizlik ödeneğinden faydalanamayan vatandaşlarımız için 'Nakdi Ücret Desteği’ni devreye aldık. Bölgede önemli kamu hizmetlerinin, aksamadan sürdürülmesi amacıyla yaklaşık 66 bin kişilik Toplum Yararına Program (TYP) bütçesini tahsis ettik. Deprem öncesinde, 2022 aralık ayında, bu illerde sigortalı çalışan işçi sayısı 1 milyon 889 bin olarak kaydedilmişken; 2024 yılının eylül ayı itibarıyla, bu sayı; 1 milyon 872 bin seviyesine ulaşmıştır. İstihdamımız, bazı illerimizde deprem öncesindeki seviyelerin üzerine çıkmıştır" dedi.

'İŞ GÜCÜMÜZ 36,1 MİLYON SEVİYESİNE ULAŞTI'

Çalışma hayatına yönelik faaliyetlerle ilgili Bakan Işıkhan, "İş gücümüz, son bir yılda 1 milyon 232 bin artış göstererek; 36,1 milyon seviyesine ulaşmıştır. İstihdamımız, aynı dönemde 1 milyon 31 bin artarak; 33 milyon kişiye yükselmiştir. İşsiz sayımız, 3,1 milyon olarak kaydedilmiş ve işsizlik oranı yüzde 8,8 seviyesine gerilemiştir. Son 18 aydır tek hanelerde seyreden işsizlik oranımız, Orta Vadeli Program (OVP) hedefleriyle tam uyum içinde ilerlemektedir. Önümüzdeki üç yıllık süreçte, istihdamı, yıllık ortalama 758 bin kişi artırmayı ve iş gücüne katılma oranlarında beklenen artışa rağmen işsizlik oranını kalıcı olarak tek haneli seviyelere çekmeyi hedefliyoruz" diye konuştu.

GENÇ İŞSİZLİK VE KADIN İSTİHDAMI

TÜİK verilerine göre genç işsizlik oranının son 5 yılda yüzde 8,6 puan azalarak 2024 yılı ekim ayı itibarıyla yüzde 16,6 seviyesine gerilediğini kaydeden Bakan Işıkhan, "Ne eğitimde ne istihdamda olan gençlerin oranı da dikkat çekici bir şekilde azalmaktadır. 2020 yılına kıyasla; 2,1 puanlık bir düşüşle yüzde 26,3 seviyesine gerileyen bu oran, gençlerimizi daha fazla eğitim ve iş imkanıyla buluşturduğumuzun somut bir kanıtıdır" dedi. Işıkhan, kadın istihdamıyla ilgili ise "Kadın İstihdamında Pozitif Ayrımcılık Projesi, Her Meslekte Kadın Eli Projesi ve diğer projelerle; kadınların çalışma hayatındaki yerini güçlendirdik. İş Pozitif Programı ile 2024 yılında 750 bin kadını, istihdama kazandırdık" diye konuştu.

ASGARİ ÜCRET

Asgari ücretle ilgili yürütülen çalışmalara ilişkin bilgi veren Bakan Işıkhan, "Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun çalışmaları sonucunda, asgari ücreti net 17 bin 2 lira seviyesine yükselttik. 2025 yılında uygulanacak asgari ücreti belirlemek üzere Asgari Ücret Tespit Komisyonu çalışmalarına bildiğiniz gibi; 10 Aralık 2024 tarihinde başlamış ve ilk toplantısını gerçekleştirmiştir. İkinci toplantı ise 16 Aralık Pazartesi günü yapılacaktır. Ayrıca, işçilerimizin gelirini artırma amacıyla başlattığımız, Asgari Ücret Desteğini gerektiği noktada güçlendirdik. 2024 yılı itibarıyla bu desteği aylık 700 liraya çıkardık. Yılın ilk dokuz ayında yaklaşık 1,5 milyon iş yerine; toplamda 38 milyar lira asgari ücret desteği sağladık" dedi.

'KAMU GÖREVLİLERİMİZİN MALİ VE SOSYAL HAKLARINI MASAYA YATIRACAĞIZ'

2025 yılı için; kamu görevlileri ve emeklilere yüzde 6 artı yüzde 5 oranında zam yapılmasının karara bağlandığını söyleyen Bakan Işıkhan, "Enflasyon farklarının yüksek olması durumunda, farkın maaşlara eklenmesiyle kamu görevlilerimizin alım gücünü koruma yönündeki kararlılığımız sürecektir. 2025 yılında gerçekleştireceğimiz toplu sözleşme görüşmeleriyle, 2026 ve 2027 yıllarını kapsayacak şekilde; kamu görevlilerimizin mali ve sosyal haklarını yeniden masaya yatıracağız. İnşallah, 2025 yılında da tüm tarafların mutabık kalacağı sonuçlara ulaşmayı hedefliyoruz" ifadelerini kullandı.

'EMEKLİLERİMİZİN AYLIKLARINDA GEREKEN ARTIŞLAR YAPILACAKTIR'

Sosyal güvenlik kapsamında yapılan çalışmalar hakkında da bilgi veren Bakan Işıkhan, şunları kaydetti:

"Sosyal devlet anlayışıyla, sosyal güvenlik sistemimizi daha kapsayıcı, erişilebilir, mali sürdürülebilirliği güçlü ve yeni çalışma modellerine uyumlu bir yapıya kavuşturmak için çalışmalarımız devam etmektedir. SGK gelirlerinin giderleri karşılama oranı, 2002'de yüzde 71,5 iken; 2024 sonunda yüzde 95,7 olarak gerçekleşmesi beklenmektedir. Prim gelirlerinin emekli aylıklarını ve sağlık giderlerini karşılama oranı, 2002'de yüzde 60,9 iken 2024 sonunda yüzde 74,8 olarak tahmin edilmektedir. 2023- 2024 döneminde; 2 milyon iş yeri ve 13 milyon sigortalı için toplam 471 milyar lira destek sağlanmıştır. Sosyal güvenlik kapsamı yüzde 99 seviyesine ulaşmıştır. Aktif sigortalı sayısı 2002'de 12 milyon iken, 2024’te 26 milyona yükselmiştir. Kayıt dışı istihdam oranı 2002'de yüzde 52 iken; 2024’te yüzde 27,75’e düşmüştür. 2024 Yılı Emekliler Yılı ‘Türkiye Yüzyılının Emektarları Projemizde; kamu kurumlarımız başta olmak üzere sosyal paydaşlarımızın iş birliğinde emeklilerimize sosyal, kültürel, akademik refah alanlarında çok sayıda faaliyet gerçekleştirdik. Yıl başında emeklilerimizin aylıklarında, kanuni düzenlemeler uyarınca gereken artışlar yapılacaktır."

BELEDİYELERİN PRİM BORÇLARI İÇİN 11 MİLYAR 750 MİLYONLUK TAHSİLAT

Belediyelerin SGK borçlarına da değinen Bakan Işıkhan, "SGK’nın alacakları ve prim borçları hakkında da bazı önemli hususları sizlerle paylaşmak istiyorum. Bu yılın ilk aylarında açıkladığımda, belediyelerin toplam 96 milyar liralık prim borcu vardı. Maalesef, bazı belediyeler ısrarla prim borçlarını ödemedikleri için bugün itibariyle; Belediyelerin prim borcu, yaklaşık 160 milyara yükselmiştir. SGK’nın 2024’ün ilk dokuz ayındaki prim geliri ise; 2 trilyon 15 milyar liradır. Süresinde ödenmeyip icraya intikal ettirilmek suretiyle çoğunluğu özel sektör işverenlerinden olmak üzere, 11 aylık sürede yaklaşık 46.6 milyar lira tahsilat gerçekleştirilmiştir. Bu tahsilatın 11 milyar 750 milyonluk kısmı belediye prim borçlarıdır. İşçi ve memur sigorta kolunda toplam SGK alacağının yüzde 24,3’ü belediyelerin borcudur. SGK olarak prim tahsilat oranımız yüzde 88’dir. Aslında çok daha yüksek olması gereken bu oran; deprem bölgesi için prim borçlarını isteğe bağlı olarak ertelememiz nedeniyle yüzde 88’e düşmüştür. Belediyelerin borcu ise yüzde 24 paya sahipken; belediyelerin borçlarını ödeme oranı yüzde 44’tür. Yani genel tahsilat oranının yarısı kadar" diye konuştu. (DHA)

FOTOĞRAFLI