Tunceli’de yeni yıl, yüzyıllardır süren ‘Gağan’ geleneğiyle kutlandı

Serhat Ozan YILDIRIM/TUNCELİ, (DHA)- TUNCELİ’de vatandaşlar yeni yılı, yüzlerce yıllık gelenek olan ‘Gağan’ ile kutladı. Sokaklarda davul zurna eşliğinde halaylar çekildi, renkli görüntüler ortaya çıktı. Esnaftan ve halktan bağışlar toplanarak ihtiyaç sahiplerine dağıtıldı.

Alevi geleneklerine göre 28 Aralık-13 Ocak arasında yeni yılın gelişi olarak yüzlerce yıldır kutlanan ve kaybolmaması için çaba sarf edilen 'Gağan' geleneği, sabah erken saatlerde başladı. Her yıl olduğu gibi bu yıl da bir araya gelen yüzlerce kişi, davul zurnayla esnafı gezip, bağış topladı. Halk oyunları ve yöresel kıyafet giyen 3 oyuncunun sergilediği oyunlar, renkli görüntüler oluşturdu. Toplanan para, gıda ve kıyafetler, kentteki ihtiyaç sahiplerine dağıtıldı. Aleviler arasında 'Hak lokması' olarak adlandırılan lokmalar ve yöresel yemekler de Alevi dedesinin duasının ardından dağıtılarak yenildi.

‘GAĞAN ÇOK ESKİ BİR RİTÜELDİR’

Etkinliğe katılan Ümit Karabulut, gağanın çok eski bir ritüel olduğunu belirterek, “Gağan ritüelinin tarihi kökeni hakkında tam bir bilgi yok. Bununla ilgili de somut bir verinin olmaması çok eski bir ritüel olduğunun göstergesidir. Gağanın bizde esası insan ve evren ilişkisini temsil etmesidir. İnsanın dünyayı yorumlaması, dünyayı anlamlandırması ve geleceğini kurgulaması olarak değerlendiriyoruz. Gağanda sergilenen Alık Fatık oyununda bir sembolizm söz konusu. Yaşlı kişi biten yılı, kadın konumunda olan kişi yeni yılı, yüzü kara olan ise gelecek yıldaki kötülükleri temsil etmektedir. Gağanda evden gelin gidenlerin çeşitli hediyelerle ziyaret edildiği bir aydır. Çünkü kadın bizim toplumda en önemli varlıktır. Dayanışmayı da ön plana çıkaran bir aydır. Eskiden köydeki fakir bir ailenin evinde toplanıp, lokmalar pay ediliyor. Arta kalan ise fakir aileye veriliyor. Bugün bizim şehirde yaptığımız da ona denk gelen bir durumdur. Burada da lokmalar pay edildi, kalanlar ve paralar yoksullara verildi” dedi.

‘AMAÇ DAYANIŞMA’

Gağanın amacının yardımlaşma ve dayanışma olduğunu söyleyen Ali Mükan da “Bu ay bizler için gağan ayı. Gağan ayı içerisinde insanlar yeni yıldan mutluluk, bereket ve sağlık getirsin diye temennilerde bulunuyorlar, dualar ediyorlar. Kutsal ziyaretlere gidiyorlar, lokma dağıtıyorlar. Aynı zamanda oyunlar oynuyorlar. Tiyatral gağan oyunu sergiliyorlar. Esnafı ziyaret ediyorlar, bağışlar topluyorlar. Sonra gelip Seyit Rıza Meydanı'nda lokmalarını dağıtıyorlar. Toplanan lokmalar burada hep beraber pay ediyor. Arka kalanı da önceki seneler genelde öğrencilere verilmişti bu senede ihtiyaç sahiplerine dağıtıldı. Buradaki amaç dayanışma” diye konuştu.

‘GAĞAN HİÇ UNUTULMASIN’

Süreyya Kaya ise gağanın unutulmaması gerektiğini belirterek, “Gağan bizim geleneğimizdir, yıllardan beri sürüyor. Sokaklarda oyunlar oynanıyor. Eskiden evlerde toplanılırdı, yemekler yapılırdı. Köylüler bir araya gelir bunları yerdi, kalanı da köyün garibanına verilirdi. Eskiden çok eğlenirdik. Şimdi şehirde kutlanıyor. Davullar çaldı, sokaklarda gezildi, gençten yaşlısına kadar herkes oynadı ve keyif aldı. Gağan bizim yüzyıllık geleneğimizdir. Hiç unutulmasın, herkes eşlik etsin” ifadelerine yer verdi. (DHA)

FOTOĞRAFLI