Türk devletleri ortak hukuk zemini için İstanbul’da bir araya geldi

Melike USLU-Ulaşcan ÖZER/İSTANBUL,(DHA)- TÜRK dünyasının ortak hukuk mirasını belirlemek, mevcut iş birliklerini güçlendirmek ve geleceğe yönelik hukuki reformlara zemin hazırlamak amacıyla, TİKA iş birliğiyle düzenlenen 'Türk Devletleri 1. Hukuk Kongresi', Yeditepe Üniversitesi’nde gerçekleşti. Kongrede, Türk dünyasının ortak hukuk mirası, hukuk devleti ilkesi ve geleceğe yön veren iş birlikleri başta olmak üzere birçok konu ele alındı.

Kongreye, Anayasa Mahkemesi Başkanı Kadir Özkaya, Türk Devletleri Teşkilatı Aksakallar Konseyi Başkanı Binali Yıldırım, Anayasa Mahkemesi Üyesi Doç. Dr. Metin Kıratlı, Yeditepe Üniversitesi Kurucu ve Onursal Başkanı Bedrettin Dalan, Türk Devletleri Teşkilatı Genel Sekreter Yardımcısı Ömer Kocaman, Türksoy Genel Sekreter Yardımcısı Sayit Yusuf, İstanbul İkinci Baro Başkanı Av. Yasin Şamlı, Yeditepe Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Durman, Prof. Dr. Feridun Yenisey, Prof. Dr. h.c. Yener Ünver, Türk Kültür Araştırma Merkezi Koordinatörü Ecem Elif Ünal, Türk Devletleri Konsolosları, savcılar, akademisyenler ile yerli ve yabancı misafirler katıldı.

ÖZKAYA: ADALET SADECE HEDEF DEĞİL, AYNI ZAMANDA YOLDUR

Kongrede konuşan Anayasa Mahkemesi Başkanı Kadir Özkaya, Türk dünyasının hukuki geçmişine ve geleceğine yönelik değerlendirme yaptı. Kadim Türk töresine dayanan hukuk geleneğinin, bugünkü anayasal sistemlerle güçlü bir bağ içinde olduğunu belirten Özkaya, bu mirasın modern hukukla birleşerek ortak bir gelecek inşasında temel teşkil ettiğini dile getirdi. Özkaya, "Sözlü gelenekten yazılı hukuk sistemlerine uzanan tarihi tecrübelerimizle çağdaş hukukun kurumları arasında köprüler kurmak gibi bir sorumluluğumuz var" dedi.

Özkaya, hukuk devleti ilkesinin yalnızca devletin kurallara bağlı olması anlamına gelmediğini, bu ilkenin aynı zamanda temel hakların korunması, yargı bağımsızlığı ve kamu gücünün sınırlandırılması açısından da hayati bir ilke olduğunu ifade etti.

Özkaya, konuşmasında, ortak hukuk eğitimi vizyonunun paylaşılması, tahkim merkezlerinin kurulması ve siber güvenlik mevzuatında uyum sağlanması gibi alanlarda yapılacak iş birliklerinin, Türk Devletleri arasında hukuki entegrasyonu güçlendireceğini söyledi. Özkaya, “Adalet, sadece bir hedef değil; aynı zamanda bir yoldur. Bu yolu birlikte yürümek, yalnızca Türk dünyası için değil, insanlık için de daha adil bir gelecek inşa etmenin teminatıdır" diye konuştu.

TÜRK DÜNYASINDA HUKUKİ İŞ BİRLİKLERİNE YENİ ADIM

Türk Devletleri Teşkilatı Aksakallar Konseyi Başkanı Binali Yıldırım ise Yeditepe Üniversitesi’nde düzenlenen kongrenin, Türk dünyasını kapsayan bu alandaki ilk uluslararası hukuk buluşması olmasına dikkat çekerek, etkinliğin hem sembolik hem stratejik önem taşıdığını ifade etti.

Yıldırım, “Taşa, toprağa yapılan yatırımların bir ömrü vardır. Örneğin bina yaparsınız; 40–50 sene, bilemediniz 100 yıl gider. Ama insana yapılan yatırım nesilden nesile devam eder. İşte bu yüzden her şeyin başı eğitim, eğitim, eğitim. Yeditepe Üniversitesi de bunu yapıyor. Genç nesillere yatırım yapıyor. Ve bugün de Türk Devletlerini kapsayan bir hukuk kongresine ev sahipliği yapıyor" dedi.

Yıldırım, konuşmasında hukukun evrensel yapısına dikkat çekerek, adaletin olmadığı bir toplumda hiçbir alanın sürdürülebilir olmayacağını vurgulayarak “Hukuk evrensel bir değerdir. Benim için, senin için ayrı olmaz. Hukukun amacı, bir ülkeyi adaletle yaşatmaktır. Adalet yıkılırsa devlet yıkılır. Ekonomi, siyaset, kültür; hepsi buna bağlıdır" diye konuştu.

Yıldırım, konuşmasında Yeditepe Üniversitesi’nin parmakla gösterilecek bir üniversite olduğunu belirterek “Yeditepe Üniversitesi, 1996 yılında sayın Bedrettin Dalan başkanımız tarafından kurulmuştur. Vakıf üniversiteleri arasında Türkiye'de ilk 3 üniversite arasında yer alıyor. Yaklaşık 30 yıllık bir geçmişi var. 30 yıl bir üniversite için uzun bir süre değil. Ancak Yeditepe Üniversitesi çok kısa bir sürede büyük başarılara imza atmış. Bu başarılar sadece yerelde değil, dünya üniversiteleri içerisinde yer alıyor. Hem öğrenci hem de çok zengin akademisyen kadrosuyla parmakla gösterilecek bir üniversitemizdir. Böyle bir üniversiteye sahip olmaktan hepimizin gurur duyması lazım” ifadelerini kullandı.

'ORTAK HUKUKİ DİL, TÜRK DÜNYASININ ORTAK GELECEĞİNİ ŞEKİLLENDİRECEK'

Yıldırım, Türk devletleri arasında hukuki uygulamaların uyumlaştırılmasına yönelik son dönem adımların önemine de dikkat çekti. Yıldırım, geçtiğimiz hafta Antalya’da gerçekleştirilen yüksek yargı zirvesine atıf yaparak, hukuki ortaklıkların artık teoriden uygulamaya geçtiğini şu sözlerle ifade ederek “Bundan bir hafta önce Antalya’da yüksek yargı başkanları bir araya geldi. ‘Antalya Doktrini’ adıyla ortak bir belge kabul edildi. Noterler birlik kuruyor, savcılar bir araya geliyor, anayasa mahkemeleri başkanları düzenli olarak fikir alışverişinde bulunuyor. Amaç, hukuk uygulamalarındaki farklılıkları birbirine yaklaştırmak. Ortak hukuk dili geliştirmek, sadece hukuk alanında değil; siyaset, ekonomi ve toplumsal yaşamın her alanında entegrasyonun temelidir. Yeditepe Üniversitesi’nde düzenlenen Türk Devletleri 1. Hukuk Kongresi ile bugün burada çok önemli bir temel atıldı" dedi.

BEDRETTİN DALAN'DAN ADALET VURGUSU

Yeditepe Üniversitesi Kurucu ve Onursal Başkanı Bedrettin Dalan, konuşmasında hukukun yalnızca devletin değil, tüm kurumların varlık zemini olduğunu vurguladı. Dalan, “Atalarımızın bir sözü vardır: ‘Adalet mülkün temelidir.’ Bu sadece devletin değil, tüm kurumların temelidir. Hiçbir kurum yoktur ki adaletsiz yönetilsin; o kurum ayakta kalamaz" diye konuştu.

Dalan, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nin misyonunun yalnızca meslek sahibi bireyler yetiştirmek olmadığını, düşünmeyi bilen, hukuk mantığını özümseyen, analiz yeteneği gelişmiş bireyler kazandırmak olduğunu dile getirdi.

Dalan, “Genç hukukçularımızı ezberci değil, düşünen bireyler olarak yetiştiriyoruz. Hukuku yalnızca kanun metinleriyle değil, akılla, vicdanla ve tarihsel birikimle yorumlayan bireyler olmaları için çalışıyoruz" ifadelerini kullandı.

'DİLDE, FİKİRDE, İŞTE BİRLİK'

Konuşmasında Türk dünyasında hukuki birliğin yalnızca akademik düzeyde değil, devletlerarası düzlemde de sağlanması gerektiğinin altını çizen Dalan, Gaspıralı İsmail’in 'Dilde, fikirde, işte birlik' ilkesini hatırlatarak şu değerlendirmelerde bulundu:

“Fikrin içinde elbette hukuk da olacak. Hukuk olmayan yerde fikir olmaz, kurum olmaz, devlet olmaz. Dolayısıyla Türk dünyasının birliğinin sağlanması için yalnızca üniversiteler değil, devletlerarasında da iş birliği tesis edilmelidir.”

Dalan, Türk milletinin geçmişte olduğu gibi bugün de hukuki dayanışma temelinde yükselmesi gerektiğini belirterek şöyle devam etti:

“Türk milleti tarih boyunca asırlarca hukuk içinde yaşamış, birçok devlet kurmuş bir millettir. Şimdi de dünyanın dört bir yanına yayılmış Türk halkları olarak, ortak kültürümüzü ve hukukumuzu yeniden yapılandırmakla yükümlüyüz. Hukukun olduğu yerde toplum huzur içinde yaşar ve ileriye gider. En büyük zenginlik hukuk içinde yaşamaktır. Bu hukuksal iş birliği ve ortak değerler, Türk milletinin dünyanın neresinde olursa olsun daha mutlu ve güçlü yaşamasını sağlayacaktır.”

KOCAMAN: HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜNE DAYALI İŞ BİRLİĞİ DERİNLEŞİYOR

Türk Devletleri Teşkilatı Genel Sekreter Yardımcısı Ömer Kocaman da konuşmasında teşkilatın çok boyutlu iş birliği faaliyetlerine dikkat çekerek, hukuk alanındaki kurumsal adımların Türk dünyasının istikrar ve refahına katkı sağladığını belirti. Kocaman, "Kurucu belgemiz olan Nahçıvan Anlaşması ve diğer temel belgelerimiz, hukukun üstünlüğüne bağlılık, karşılıklı hukuki yardım ve yargı alanında iş birliği gibi önemli görevleri ortaya koymaktadır" dedi.

Kocaman, Türk Devletleri Başsavcılar Konseyi, Türk Yargı Eğitim Ağı, TDT Yüksek Mahkemeler Konferansı, Türk Dünyası Noterler Birliği ve Adalet Bakanları Toplantısı ve bunun gibi oluşumlarla yargı alanında somut ve sürdürülebilir adımlar atıldığını belirtti. Ayrıca, yakın zamanda Azerbaycan’da düzenlenecek TDT Hakimler Konseyi Başkanları 3. Toplantısı ile bu sürecin daha da ivme kazanacağına dikkat çekti.

Kocaman, “İnanıyorum ki bu kongre, Türk Devletleri arasında işbirliklerini güçlendirecek, iyi uygulamaların paylaşımını sağlayacak; ortak projelerin, uluslararası etkinliklerin ve ortak hukuk eğitimlerinin önünü açacaktır” diye konuştu.

TİKA iş birliğiyle düzenlenen Türk Devletleri 1. Hukuk Kongresi, Türk dünyasında hukukun üstünlüğüne dayalı ortak bir gelecek inşasında önemli bir başlangıç noktası olarak kayıtlara geçti. Katılımcı kurumlar arasındaki iş birliği potansiyelinin artırılması, yeni projelerin geliştirilmesi ve ortak hukuk eğitimleriyle entegrasyonun güçlendirilmesi hedefleniyor.