Türk iş insanlarından Üsküp’te ekonomi zirvesi

Esra TÜRKER/ÜSKÜP (Kuzey Makedonya), (DHA)-RUMELİLİ Sanayici İş Adamları Derneği’nin (RUMELİSİAD), bu yıl 9’uncusunu düzenlediği Uluslararası Balkan Ekonomi Zirvesi, Kuzey Makedonya’nın başkenti Üsküp’te yapıldı. Türk iş insanlarını ülkeye yatırım yapmaya davet eden Kuzey Makedonya Başbakan Yardımcısı Izet Medziti, “Türkiye bizim müttefikimizdir. Bizim ilişkilerimiz tüm bölge için örnek ilişkilerdir. Somut adımlarla bu dostluğu korumak gerekiyor” dedi.

RUMELİSİAD 9’uncu Balkan Ekonomi Zirvesi Kuzey Makedonya’nın başkenti Üsküp’te yoğun katılımla gerçekleştirildi. Zirve’ye Kuzey Makedonya Başbakan Yardımcısı ve Çevre Bakanı Izet Medziti, Kuzey Makedonya Avrupa İşleri Bakanı Orhan Murtezani, Kuzey Makedonya Enerji Bakanı Sanja Bojinovska, Türkiye’nin Üsküp Büyükelçisi Fatih Ulusoy, Kuzey Makedonya Bursa Fahri Konsolosu Halil Bedzeti, Şahterm Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Şahin katıldı.

’38 ÜLKEDE 60 BİNDEN FAZLA KİŞİYE İSTİHDAM SAĞLANIYOR’

Son yıllarda dünya ekonomisinin yaşadığı hızlı değişimlere rağmen, Türkiye’nin büyüme ve yatırım potansiyeli ile dünya sahnesinde yükselmeye devam ettiğini söyleyen RUMELİSİAD Başkanı Murat Evke, “Rumeli kökenli iş insanlarımız ve sanayicilerimiz, Bursa'dan 38 ülkeye uzanan yatırımlarla beraber, 60 binden fazla kişiye istihdam sağlıyor. Üyelerimizin ihracatı geçtiğimiz yıl yüzde 18 artarak toplam ciromuz 2.6 milyar dolara ulaştı. Ancak sevindirici olan sadece rakamlar değil, bu rakamların ardında yatan dayanışma ve paylaşılan vizyondur. İlkini yıllar önce gerçekleştirdiğimiz Balkan Ekonomi Zirveleri yalnızca fikir buluşmalarının değil somut projelerin ve gerçek iş ortaklıkların da adresi olmuştur. 7’nci zirvemizde başlatılan Balkan Yatırım Forumu, bugün Balkan coğrafyasıyla Türkiye arasında 120 milyon dolarlık yeni yatırımın önünü açtı. Bu başarı hikayeleri birlikte doğan bereketin ve beraberliğin en güzel kanıtlarıdır. Balkan ülkeleri ve Türkiye arasındaki dış ticaret hacmi, geçtiğimiz sene yüzde 12,5 artarak, 23,4 milyar dolara ulaştı. Bursa’mız, Balkan ülkelerine ihracatta üst üste üçüncü yıl büyümeyle kapattı. Üyelerimizin 2023 yılı Balkan ülkelerine yaptığı ihracat yüzde 18 artışla 900 milyon dolar seviyesini geçti” diye konuştu.

‘TÜRKİYE SADECE EKONOMİK ORTAK DEĞİL, GÜÇLÜ BİR MÜTTEFİK’

Zirvede konuşan Kuzey Makedonya Başbakan Yardımcısı ve Çevre ve Mekansal Planlama Bakanı Izet Medziti de Türk iş insanlarının ülkelerinde yaptıkları yatırımın devamlılığı için her türlü iş birliğine hazır olduklarını belirterek, “Hükümetimizin, Makedonya'nın ekonomik altyapısına ve yatırımlara ev sahipliği yapma kararlılığını sürdürdüğünü temin ederim. Bu bağlamda, ülkemiz iş dünyası için güvenilir bir ortak olacak, genç ülkelerden ve stratejik ortaklardan gelen yatırımcıları desteklemeye devam edecektir. Şimdi, Başbakan Yardımcısı olarak, ilk adımımız, samimiyet, tarihsel dayanışma ve stratejik iş birliği temelinde bir aile oluşturmak adına olacaktır. Bu aile, Makedonya Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti arasında kurulacaktır. Türkiye, sadece ekonomik bir ortak değil, aynı zamanda güçlü bir müttefik ve dönüşüm süreçlerimizde yanımızda duran güvenilir bir devlettir. Türkiye bizim müttefikimizdir. Bizim ilişkilerimiz tüm bölge için örnek ilişkilerdir. Somut adımlarla bu dostluğu korumak gerekiyor” ifadelerini kullandı.

‘TÜRKİYE, EKONOMİK KALKINMAMIZDAKİ EN ÖNEMLİ YABANCI ORTAK’

Başta ekonomi olmak üzere pek çok alanda iki ülke arasındaki ilişkilerin geliştiğini vurgulayan Kuzey Makedonya Avrupa İşleri Bakanı Orhan Murtezani ise şöyle konuştu:

“Bu zirve Kuzey Makedonya Cumhuriyeti ve Türkiye Cumhuriyeti arasındaki güçlü ve dostane ilişkilerin bir başka gösterisidir. Bu ilişkiler ortak tarihimize, kültürümüze, derinlemesine kök salmıştır ve bugün ekonomi başta olmak üzere, birçok alanda yoğun iş birliğiyle temayüz etmektedir. Kuzey Makedonya ve Türkiye arasındaki ilişkiler samimi, dinamik, stratejik ve geleceğe yöneliktir. Bu yakınlık sadece iyi ilişkilerden ibaret değildir. Biz aynı zamanda bölgesel bağlamı da ortak bir anlayışla değerlendiriyor, kritik anlarda birbirimize destek sağlıyor ve çıkarlar doğrultusunda koordineli adımlar atıyoruz. İkili iş birliğimiz üst düzey politikadan savunmaya, ekonomiden ticarete, eğitimden kültürel değişime kadar geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır. Türkiye, ülkemizin ekonomik kalkınmasında en önemli yabancı ortaklardan biridir. Ancak daha da önemlisi tüm bölgenin istikrarı ve ilerlemesi için uzun vadeli çıkarları önceleyen bir ortaktır. Küresel ekonominin öngörülemeyen sınamalarla karşı olduğu bir dönemde bugünkü zirve gibi etkinlikler ayrı bir önem taşımaktadır. Bunlar sadece analiz için değil, aynı zamanda somut hedeflerin belirmemesi için de fırsatlar sunar. Bizim için başta yatırımlar, dijital ekonomi, yeşil teknolojiler ve altyapı bağlantı alanları olmak üzere Türkiye ile ekonomik iş birliğinin derinleştirilmesi, büyük önem taşımaktadır. Karşılıklı tamamlayıcılık ilkesine inanıyoruz. Bunu sadece bir ezoterik olarak değil, somut sonuçlar verecek bir model olarak görüyoruz. Kuzey Makedonya istikrar, piyasa, öngörülebilirliği ve Avrupa perspektifi sunarken, Türkiye'yi ise deneyim, sermaye ve bölgesel ağ sağlıyor. Bu kombinasyon bizim için ortak bir fırsatı teşkil etmektedir ve en iyi şekilde değerlendirilmelidir. Kuzey Makedonya, Avrupa entegrasyonu yolunda kararlılıkla ilerlemektedir ve ekonomik işbirliği ile yabancı yatırımcılar, bu stratejik hedefin başarılması için kilit öneme sahiptir.”

‘HER PROJE, BÖLGENİN GELECEĞİNİ ŞEKİLLENDİRİYOR’

Zirve’nin iki ülkeyi birbirine bağlayan bir platform olduğunu ve yeni ekonomik ufukların açılmasını sağladığını ifade eden Kuzey Makedonya Enerji Bakanı Sanja Bojinovska da “Balkanlar, yalnızca bir transit bölge değil, aynı zamanda yaratıcı ve üretken bir bölge olma potansiyeline sahiptir. Geleceğini iş birliği ve güven temelinde inşa eden bir bölge. Kuzey Makedonya ile Türkiye arasındaki iş birliği, ortak vizyon ve karşılıklı güvenin somut sonuçlara nasıl dönüştürülebileceğinin güzel bir örneğidir. Bu zirvenin, yeni girişimlere ilham kaynağı olmasını, bölgesel bağlantıları güçlendirmesini ve vatandaşların yararına çalışan bir ekonomiyi desteklemesini diliyorum. Çünkü başlattığımız her yeni proje, paylaştığımız bölgenin geleceğini de şekillendirmektedir” dedi.

‘TÜRKİYE, EN ÇOK İTHALAT YAPILAN 6’NCI ÜLKE’’

Zirvede Türkiye’nin Üsküp Büyükelçisi Fatih Ulusoy da bir konuşma yaptı. Ulusoy, iki ülke arasındaki ilişkilerin stratejik ortaklık düzeyinde olduğunu, Türkiye’nin hemen her alanda verdiği desteklerle Kuzey Makedonya’nın en önemli ortakları arasında yer aldığını söyledi. Ulusoy, toplam ticaret hacminin 1 milyar dolara çok yaklaştığını belirterek, şunları söyledi:

“Sayın Kuzey Makedonya Başbakanı'nın şubat sonunda Sayın Cumhurbaşkanımızla görüşmek üzere İstanbul'a yaptığı ziyaret ve bu ziyaret sırasında imzalanan Yüksek Düzeyli İş birliği Konseyi kurulmasına ilişkin ortak siyasi bildiri, aynı zamanda ülkelerimiz arasındaki ilişkileri stratejik ortaklık düzeyine taşımıştır. Türkiye, Kuzey Makedonya'nın en çok ithalat yaptığı 6’ncı ülke konumundadır. Ticaret hacmimizi 2 milyar dolara çıkarma yönünde ortak irademiz mevcuttur. Sanayi ürünlerinde, gümrük vergilerini sıfırlayan 1999 tarihli serbest ticaret anlaşmamızın, tarım ürünlerinin hizmetleri ve yatırımların karşılıklı teşviki ve korunmasını da kapsayacak şekilde güncellenmesinin, bu hedefe ulaşmamızda faydalı olacağına inanıyoruz. Bu bağlamda Sayın Ticaret Bakanımızın geçtiğimiz aralık ayında Üsküp'ü ziyaretinde de mutabık kalındığı üzere, teknik heyetlerin, serbest ticaret anlaşmasının güncellenmesine dair müzakerelere en kısa zamanda başlamalarını bekliyoruz. Yatırımcı firmalarımızın toplam yatırım tutarı, 2 milyar dolara tekabül etmekte olup, Türk firmaları bu güzel ülkede 10 bin kişiye istihdam sağlayarak, ülkenin kalkınmasını da önemli bir rol oynamaktadır. Ekonomik ilişkilerimizin diğer önemli bir boyutunu da turizm oluşturmaktadır. Geçtiğimiz sene Kuzey Makedonya'yı 280 binden fazla Türk turist ziyaret etmiştir. Benzer şekilde geçen yıl bu ülkeden yaklaşık 250 bin turist ise Türkiye'yi ziyaret etmiştir. Türkiye Kuzey Makedonya'ya gelen yabancı turistler arasında en yüksek sayıdır. Türk Hava Yolları, mart ayında doğrudan İstanbul-Ohri seferlerine başlamıştır. Bu tür atılımlar karşılıklı yatırım fırsatlarının arttırılması, iş insanları arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesi ve turizmin gelişmesi açısından son derece büyük önem taşımaktadır. Savunma sanayi de NATO müttefikimiz Kuzey Makedonya ile ilişkilerimizde bizim için öncelikli bir alanı teşkil etmektedir. Önde gelen savunma sanayi firmalarımızdan ASELSAN bildiğiniz üzere geçtiğimiz yıl Üsküp'te Balkanlar Ofisi'ni açtı. Bu ofis sayesinde ASELSAN, Türkiye'nin yalnız Kuzey Makedonya değil tüm Balkan ülkeleriyle savunma sanayi ve yüksek teknolojiler sahasındaki iş birliğini geliştirmeye vesile olacaktır.”

AYDA 1 MİLYON REZİSTANS ÜRETİLECEK

Kuzey Makedonya’nın başkenti Üsküp’te, rezistans fabrikası kuracak olan Şahterm Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Şahin de zirvede konuştu. İlk yurt dışı yatırımını yapacağı Üsküp’te, ilk yıl 300, ikinci yıl ise 600 kişiye istihdam sağlayarak, ayda 1 milyon rezistans üreteceklerini söyleyen Şahin, “Geldiğimiz noktada, dünyadaki beyaz eşya sektörünün bildiğiniz tüm markalarının ana tedarikçisi konumundayız. Fırın ısıtıcıları segmentinde Avrupa'nın açık ara en büyük kapasitesine ve en büyük müşteri hacmine sahibiz. Dünyanın tüm kalite standartlarına kavuşmuş bir üretim yaparken beraberinde şunu da özellikle belirteyim, bunu şirketim ülkem adına gurur duyarak söylüyorum rakiplerim arasında teknoloji olarak açık ara öndeyiz. Ve Kuzey Makedonya'ya yapacağım yatırım, başlangıç süresi itibariyle Endüstri 4.0 hedefleyen robotik sistemler üzerine kurulu bir yatırım olacak” dedi.

KUZEY MAKEDONYA’YA YATIRIM ÇAĞRISI

Rakipleri doğuya giderken, kendi firmasının batıya yöneldiğini söyleyen Şahin, Üsküp’e yatırım çağrısında bulunarak, “Evet orada iş gücü ucuz ama sanayi kültürü yok, iş disiplini yok, kurumsal bir devlet anlayışı yok. Siz sadece iş gücü ucuz diye bir yere yatırım yapmaya kalkarsanız sonuç gerçekten hüsran olur. Bu anlamda ben Kuzey Makedonya'yı düşünürken, bir kimseyle kavgası, gürültüsü, huzursuzluğu olan bir ülke istemedim. Hayallerimdeki ülke buydu. Evet, Makedonya buna uygundu. İkincisi, duygusal bir sebebi vardı. Çünkü Sevgili Mustafa Kemal Atatürk'ün yaşadığı, doğduğu topraklardı. Bu benim için çok çok önemli. Okuduğu topraklardı. Bu benim için de duygusal bir motivasyon oldu. Gelecek 5 yıl içinde Kuzey Makedonya’yı Avrupa’nın elektrikli ısıtıcı üretim üssü haline getirme vizyonumuzu ortaya koyduk. Bunu başaracağımıza da gerçekten yürekten inanıyoruz. Sanayicilerimizin Kuzey Makedonya'ya yatırım fırsatlarını öncelemeleri konusunda çok rahat tavsiyede bulunabilirim. Bunu yürekten söylüyorum. Şu anki Makedonya hükümetinin sağladığı olanaklar, ülkedeki eğitim altyapısı, burada nitelikli ve ucuz değil ama ekonomik maliyetli iş gücüyle, üretim açısından fırsatlar sunuyor. Şunu da ekleyeyim yani eğer birkaç yıl sonra buraya gelirseniz bu şartlarda muhtemelen bulamayabilirsiniz. Yani bu konuda globalleşme anlamında bir yatırım yapmayı, ilerlemeyi düşünüyorsanız bunu ben şimdiden düşünmenizi salık veririm” ifadelerini kullandı. (DHA)

FOTOĞRAFLI