Yazın serinleyebilmek için 5 asırlık geleneği sürdürüyorlar

Samed Aydın SUN-Öykü GENÇ/KAYSERİ, (DHA)- KAYSERİ'nin Hacılar ilçesinde Erciyes Dağı eteklerinde yaklaşık 500 yıl öncesine dayanan ve o yıllarda su ihtiyacını karşılamak amacıyla yapılan 1200 kuyudan yaklaşık 300’ü, bugün yaz aylarında soğuk su elde etmek için kullanılıyor. Derinliği 7 metreye ulaşan kuyular, kış aylarında tonlarca karla dolduruluyor. Bölgede kar kuyusu bulunan Mahmut Gengeç (65), "Biz her yıl bu kuyuları dolduruyoruz. Yazın da gelene gidene dağıtıyoruz. Yıllardan beri bu kuyuları hep doldurduk. Fakat bir tek geçen sene kar olmadığından dolayı dolduramadık. Bu yıl da Cenabıallah kar verdi. İnşallah tamamen doldurup, yazın gelene gidene dağıtacağız" dedi.

Erciyes Dağı eteklerindeki Hacılar ilçesinde yaklaşık 500 yıl öncesine dayanan ve o yıllarda su ihtiyacını karşılamak amacıyla yapılan 1200 kuyudan yaklaşık 300’ü, günümüzde yaz aylarında soğuk su elde etmek için kullanılıyor. Derinliği 7 metreye ulaşan kuyular, kış aylarında tonlarca karla dolduruluyor. Yöre halkı, bu yıl da kış bitmeden dağın eteklerinde özellikle kayalık ve gölge alanlarda biriken temiz karları çuvallarla getirip, kuyulara bastı. Bölgede kuyuların büyük bölümü kar kütleleriyle doldurulup, kapakları yaza kadar açılmamak üzere kapatıldı. Yaz başından itibaren açılan ve bir nevi buzdolabı gibi kullanılan kuyulardaki karın kısmen erimesiyle elde edilen su, kovalarla çekilip içiliyor. Kovalarla çıkarılan kar ise tabak ve kaselerde üzerine yoğurt, pekmez, ceviz, fındık dökülerek yeniyor. İlçe halkı, yaz aylarında 35 dereceye ulaşan sıcak havada kuyulardaki kar ve buz gibi suyla serinliyor.

‘GELECEK KUŞAKLARA AKTARMAMIZ BİRAZ ZOR’

Bölgede kar kuyusu bulunan ve bu kültürü yaşatmanın zor olduğunu söyleyen Mahmut Gengeç, "Bizim bildiğimiz 500 yıldır bu kar kuyuları var. Biz her yıl bu kuyuları dolduruyoruz. Yazın da gelene gidene dağıtıyoruz. Yıllardan beri bu kuyuları hep doldurduk. Fakat bir tek geçen sene kar olmadığından dolayı dolduramadık. Bu yılda Cenabıallah kar verdi. İnşallah tamamen doldurup, yazın gelene gidene dağıtacağız. Kar bu sene çok temiz. İlk karımızı zaten 11’inci ayda koyduk. Bu da ikinci dolduruşumuz. Daha önce doldurduğumuz kar çökmüştü. Yeniden dolduruyoruz. Kar tertemiz olur. Çayla pekmezle her şeyle kullanırız. Yani pırıl pırıl sudur. Gelecek kuşaklara aktarmamız biraz zor. Geleneğimizin yok olmasından korkuyoruz. Herhalde Hacılar’da en az böyle 2 bine yakın kuyu var. Bu kuyulardan 200-300 tanesi dolduruluyor. Geri kalanı komple boş kalıyor. Bide bu iş zor bir iş. Kar doldurması çok zor. Öyle kolay değil" diye konuştu.

‘KUYULARI DOLDURMAK İÇİN YEVMİYECİ BULAMIYORUZ’

Kar kuyularını doldurabilmek için işçi bulamadıklarını söyleyen Gengeç, "Gençler biraz bu işle uğraşmaz gibi çünkü genelde okuyorlar iş güç sahibi oluyorlar. Ondan dolayı buralara gelmezler. Gelseler bile zevk için geliyorlar. Zaten kuyuları doldurmak için yevmiyeci bulamıyoruz. Ancak, kendimiz gelip dolduruyoruz. Anamızdan babamızdan kaldı. İnşallah geleneği sürdürürler. Çünkü yazın sıcaklarında bir hasta ‘bana bir avuç kar bulun’ diyor. Erciyes’te de olmuyor. Buzul oluyor. Buzul olduğundan dolayı canı kar istiyor. Ölüm döşeğinde ya da yaşlı oluyor bir avuç kar istiyor. Zaten onun için koyuyoruz. Bir avuç kar için koyuyoruz. O hastalar götürsün diye bu kuyuları dolduruyoruz. O yüzden biz ölene kadar bu geleneği sürdüreceğiz. Akrabalarla imece usulü olarak kar dolduruyoruz. Yoksa adam bulamıyoruz. Söylediğimizde kimse gelmiyor" ifadelerini kullandı.

‘BU GELENEĞİ SÜRDÜRMEK HARİKA BİR DUYGU’

Kuyuları yaz için doldurduklarını belirten Ahmet Gengeç (67) ise "Bu sürdürdüğümüz geleneği atalarımızdan devraldık. 500 yıl arasında da tam net tarihini bilmiyoruz. Bu geleneği sürdürüyoruz. Bu geleneği sürdürmek harika bir duygu. Arkadaşlar ile toplanıp imece usulü gibi kar kuyularını doldururuz. Yaz için yapıyoruz. Eskiden atalarımız 'oğlum yazın karı kışın karı' derdi. Kışın karı koyduğumuz için yazında kar olur derdi. Ağaçlarımıza, yemeklerimize her şeyimize kullanılır bu kar. Mükemmel çayı olur. Arkadaşlar pekmez ile de yer. Çayına hiç doyum olmaz o kadar güzel çayı olur. Gelecek nesillere aktarmak konusunda endişemiz kesin. Gençler bu işi yapacak gibi değiller ama biz ölene kadar devam edeceğiz. Bırakmayacağız. İlçede tahminimce en az 1000-1500 kar kuyusu vardır. 2 bin belki vardır ama bin 500’üne yakını sağlam. Yoruluruz, ama yorulduğumuzu hiç aramayız. Mükemmel bir duygu. Zevkli bir şey bu. Bu sene güzel bir kar oldu. Eski karımızdan daha güzel. Süt gibi. Böyle de kar hiç yağmamıştı” dedi. (DHA)

FOTOĞRAFLI